Manisa Mesir Macunu

Manisa Mesir Macunu, Manisa denilince ilk akla gelen yiyeceklerin başında gelen Meşur Manisa macununun 41 çeşit baharattan ve şifalı otlardan oluşan bir macun çeşidi olduğu bilinmektedir. Mesir kelimesi anlamı itibariyle dilimizde gezilip görülecek yer, gezi alanı anlamında kullanılmaktadır.

Anadolu ile Ön Asya'nın köklü ve çok eski bir geleneğinden gelen Mesir'in kökeni itibariyle 5000 yıl öncesinde bile değer kazandığının örneklerini görmek mümkündür. Bilinen Tıp kitaplarının bir kısmında yapılışı itibariyle Mesir'e çok benzeyen bir macunun Sümerliler devrinde kullanıldığını öğrenmekteyiz. İlk olarak Sümerlilerin bilinen şehirlerinden birisi olan ünlü NİPPUR şehrinde de ana maddesi İSİN adı verilen bir bitkisel ot ile çeşitli baharatları kaynatarak bir çeşit macun elde edilerek bunu altın kapta saklayıp uygun mevsim olan ilkbahar aylarının gelmesiyle birlikte hastalara ikram edilirdi. Benzer şekilde hazırlanmış çeşitli macunların birçok dertlere şifa olduğu düşünüldüğünden Ön Asya ve Anadolu medeniyetlerinde dağıtıldığı ve yaygın bir şekilde kullanıldığını kaynaklarda açıkça görebiliriz.

Mesir Macunu; başarılı ve ünlü hekim ve Mutasavvıf Hekim Merkez Efendi tarafından bulunmuştur. Yavuz Sultan Selim'in eşi ve Kanuni Sultan Süleyman'ın annesi Ayşe Hafsa Sultanilk kez hastalanınca denenmiştir.

Manisa Valisi Şehzade Mustafa'ya Kanuni Sultan Süleyman tarafından validesinin hastalığı sebebiyle acil bir mektup gönderilir. Hafza Sultan'ın bir hastalığa yakalandığını fakat hekimlerin bütün çabalarına rağmen iyi edilemediği yazılıdır.

Bu sırada Manisa'da bulunan Merkez Efendi'ye vaziyet anlatılır. Bunun üzerine Merkez Efendi tarafından yoğun bir çalışmanın ürünü olan ilacı macun haline getirmeyi başardı. 41 muhtelif baharattan ürettiği macunu saraya sunar. Hafza Sultan, Merkez Efendi tarafından üretilmiş olan bu macun sayesinde sağlığına tekrar kavuşur, sıhhat bulur. Bu olaydan sonra hem asıl adı Musa bin Muslihiddin bin Kılıç olan Muslihiddin Merkez Efendinin ünü hem de ürettiği macunun ünü imparatorluk sınırlarını aşar ve günümüze kadar kullanımı devam etmektedir. Daha sonra ise halk tarafından büyük bir ilgi karşılanan macun tüm halka dağıtılmaya başlandı ve dilden dile dolaşan mesir macununun tarifi keşfedilmiş ve insanlar tarafından yapılmaya başlanmıştır. Manisa'da her yıl gerçekleştirilen Mesir Macunu Festivali (Mesir Bayramı olarak bilinir) büyük bir ilgiyle karşılanmaktadır. Mesir Bayramı'nda Manisa'da Sultan Camii'nin mineralerinden atılarak halka dağıtılır.

Mesir macunun asıl yapında kullanılan 41 çeşit baharattan bazılarının doğada bulunmaması sebebiyle diğer muhtelif baharatlar yardımıyla yapıldığı bilinmektedir. Bunlardan bazıları şunlardır; Tiryak, Zerdecub, Hardal, Zencefil, İksir, Tiryak, Galanya, Havlıcan, Anason, Sakız, Krem tartar, Kişniş, Safran, Tarçın, Udülkahr, Misrafi, Meyan Kökü, Kalemi Barit ve Raziyanedir.

Mesir macununun bilinen genel özelliklerinin başında hoş lezzeti ve kokusu gelir. Vücuda sağladığı kuvvetin yanı sıra kalbi ferahlatır ve dimağı (Zihin) kuvvetlendirir. Aynı zamanda da dikkat becerisini artırır, nefes darlığı ve baş dönmesine iyi gelir. Faydalarının saymakla bitiremediğimiz bu macunun aynı zamanda da sırt ve bel ağrılarına, romatizmaya iyi geldiği bilinmektedir.